Hoezo taalfouten?

in: Taalvoutjes, het boek 4, 2016

Regel 1. wat ik zeg is goed Nederlands. Regel 2: wat ik niet door de strot kan krijgen is geen goed Nederlands”. Dit zijn niet mijn woorden maar die van Hugo Brandt Corstius, maar met de strekking ervan ben ik ’t eens en ik denk de meeste Nederlanders wel.

Ik zeg ’t zo: wie z’n moedertaal spreekt, maakt geen fouten. Hij heeft die taal als kind spelenderwijs geleerd, hoe ingewikkeld die ook is. Van die tijd af beheerst ie de grammatica van z’n moedertaal. Zinnen als ‘ik heb gekocht gisteren een nieuwe auto’ en ‘morgen ik kom wat later’ zul je dan ook geen Nederlander horen zeggen. Hij kan ’t gewoon niet.

Veel Nederlanders accepteren ook geen vormen als groter als en hun hebben. Toch heb ik die meermalen uit de strot horen komen bij mensen die zelf deze vormen verafschuwen. Hoe is dat te rijmen met mijn bewering dat iemand die z’n moedertaal spreekt, geen fouten maakt? Dat rijmt omdat ’t geen fouten zijn! En dus kunnen ze zelfs fanatieke taalpuristen zomaar ontvallen.

Zinnen als ‘morgen ik kom wat later’ hebben in ’t Nederlands nooit bestaan. Maar woordgroepen als groter als zijn vanaf midden 16^e eeuw normaal als gevolg van een taalveranderingsproces. Dat dit groter als vanaf de 18^e eeuw bestreden wordt, doet aan z’n grammaticaliteit niets af. Omdat ’t goed Nederlands is, laat ’t zich niet onderdrukken.

Hun hebben is een geval van een voornaamwoord dat een andere functie erbij krijgt. De 19e eeuw heeft dat zien gebeuren met u, dat aanvankelijk bezittelijk voornaamwoord was, maar later, alweer door een taalverandering, ook als onderwerp ging functioneren. Wij maken nu mee dat hun, dat eerst alleen object kon zijn, steeds vaker ook als onderwerp dienst gaat doen. Tot ergernis van velen.

’t Vreemde is dus dat taalvormen waar mensen zich aan ergeren per definitie geen taalfouten zijn. ’t Zijn uit taalveranderingen voortgekomen elementen. Echte taalfouten irriteren niet maar wekken vertedering. Ze appelleren aan onze neiging om de medemens te helpen of ze alarmeren ons (‘dank u ons te gebruiken’) dat we misschien met een nepmail uit Nigeria te maken hebben. Dat is dan wel weer irritant.