HET bestaat niet!
Artikel in Neder-L: http://nederl.blogspot.nl/2012/05/het-bestaat-niet.html
EYE: ‘n doorn in ‘t oog
Artikel in Neder-L: http://nederl.blogspot.com/2012/04/eye-n-doorn-in-t-oog.html
Een oor aangenaaid
Artikel in Neder-L: http://nederl.blogspot.com/2011/03/een-oor-aangenaaid.html
Hun hebben de taal verkwanseld
over Poldernederlands, ‘fout’ Nederlands en ABN, 2010
Op feestjes is het een dankbaar gespreksonderwerp: het Nederlands holt hard achteruit, niemand spreekt de taal nog fatsoenlijk. ‘Hun hebben’, ‘groter als’, ‘overblaaiven’: het zijn afwijkingen van de standaardtaal die zijn terug te voeren op het taalgebruik van bepaalde sociale klassen – en die eigenlijk ‘fout’ zijn.
Jan Stroop heeft de evolutie van het Nederlands onderzocht. Hij doet daarvan verslag en geeft aan hoe de taal zich verder zal ontwikkelen. Hij is de ontdekker van het Poldernederlands, de variant van onze taal die aanvankelijk vooral gesproken werd door succesvolle vrouwen tussen de dertig en veertig jaar oud, maar die inmiddels hard op weg is de nieuwe versie van het ABN te worden. Hoe de taal verandert, onder invloed van wie en wat, waarom dat goed is en tegelijk droevig stemt, dat is het onderwerp van Hun hebben de taal verkwanseld.
Dit is ABN!
Omdat het lastig is een sluitende definitie te geven van wat ABN is, hier een benadering vanuit de taalgebruikers zelf. De vier spraakfragmenten hieronder zijn door de deelnemers aan een luisteronderzoek van Dr. Renée van Bezooijen vrijwel unaniem aangewezen als ABN. Die luistertest is door Van Bezooijen en mijzelf afgenomen in echte luistersettings en via deze website. Er werd door honderden deelnemers aan meegewerkt en ze kwamen uit alle delen van Nederland, mannen en vrouwen, en waren van alle leeftijden. De fragmenten zijn door hen als ABN aangewezen binnen een verzameling van 14 resp. 15 willekeurig gerangschikte en niet-gelabelde spraakfragmenten.
Niet doei maar doeg is Zaans
Hoe zit het nu. Is de groet ’doei’ nu wel of niet van oorsprong Zaans? En doeg’ en ’dug’ dan dat je de Zaankanter ook hoort zeggen?
Het Noordhollands Dagblad
ZATERDAG 18 APRIL 2009
Jan Stroop, Neerlandicus, is werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam en woonachtig in Zaandam
In de krant van 30 maart jl. stond een stukje over mijn spreekbeurt op de Dialectendag in Hoogeveen, op de voorpagina nog wel. De kop erboven luidde ’Zaanse doei veroverde Nederland’. Daar schrok ik behoorlijk van, want dat had ik niet gezegd en het is ook niet waar. Ik zag de stroom reacties al op me af komen. Daarom deze correctie.
‘w8 ff’ is evengoed standaardtaal; Waar is het prikkelende betoog in deze boordevolle taal-en cultuurgeschiedenis?
BYLINE: Jan Stroop
LENGTH: 980 woorden
SAMENVATTING:
Chatboxtaal maakt een einde aan West-Europese standaardtalen, zegt de auteur. Dat is dus niet waar, betoogt de recensent .
Aan de zelfkant van het Nederlands
recensie van: Nicoline van der Sijs (red.), Wereldnederlands; oude en jonge variëteiten van het Nederlands, Sdu Uitgevers, Den Haag 2005; 196 blz., prijs 24.99.
eerder verschenen in De Groene Amsterdammer, jaargang 129, nr. 32 (12 augustus 2005), blz. 42-43.
Dat Nicoline van der Sijs de naam van haar nieuwe boek Wereldnederlands gevormd heeft naar ‘t voorbeeld van ‘wereldtaal’ is niet waarschijnlijk, want met de soorten Nederlands die in ‘t boek aan bod komen, kun je allerminst in de hele wereld terecht. Integendeel, ‘t zijn bijna allemaal variëteiten van ‘t Nederlands die een beperkt gebruik kennen. In sommige gevallen doen de sprekers zelfs moeite om alleen in kleine kring verstaan te worden en wordt die kring expres gesloten gehouden. De enige taal die in dit opzicht, en ook nog in andere trouwens, afwijkt is ‘t Afrikaans van Zuid-Afrika. Het dichtst komt de naam, die in het boek zelf niet toegelicht wordt, nog bij ‘wereldmuziek’, dat is muziek die afkomstig is van buiten ons werelddeel. Al geldt dat laatste weer niet voor het Jiddisch-Nederlands (hier Jodenhoeks genoemd) en al helemaal niet, alweer, voor het Afrikaans, dat immers wel buiten ons werelddeel ontstaan is, maar nooit is teruggekeerd.
Lees verder
Een onbescheiden schoolmeester
De biografie van J.H. van Dale (1828-1872)
eerder verschenen in Biografie Bulletin jaargang 14, nr. 2, blz. 34-37.
Dat Jan Hendrik van Dale, geboren in Sluis op 15 februari 1828, nog eens het onderwerp van een biografie zou worden, heeft hij in zijn stoutste dromen niet kunnen denken. Een dromer was hij trouwens niet. Dat hij zijn faam zou verwerven met een woordenboek, ook dat is niet bij hem opgekomen. Dat kon ook moeilijk want toen Van Dale stierf, was zijn woordenboek niet eens voltooid. Zelfs dat hij een woordenboek zou samenstellen, lag niet in zijn lijn. Van Dale schreef liever over het verleden van mensen, over gebouwen en zijn geboorteplaats en over de geschiedenis van woorden. Maar woorden in een alfabetische volgorde plaatsen, daar was hij nooit eerder aan begonnen. Hij is er gewoon ingerold, zoals ook Lo van Driel min of meer door het toeval de biograaf werd van Van Dale, maar zoiets komt wel meer voor bij biografen.
Levensbericht Jo Daan
verschenen in Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse letterkunde te Leiden 2005-2006, blz. 37-45.
Johanna Catharina Daan
Krommenie 12 mei 1910 – Deventer 11 juni 2006
Johanna Daan was de dochter van Cornelia van Vliet, een Zaankantse en Mertinus Everhardus Daan, die uit Friesland kwam. Ik noem haar hier verder gewoon maar: Jo, zoals ik gewend was vanaf de dag dat ik in dienst kwam bij de afdeling dialectologie, waar ze toen hoofd van was *). Jo was het tweede kind in het gezin, waar verder geen kinderen meer kwamen. Twee jaar na haar geboorte verhuisde het gezin naar de Eerste Helmerstraat in Amsterdam, waar vader als onderwijzer meer kon verdienen. Jo heeft zich desondanks altijd Zaanse gevoeld, grotendeels wel doordat haar moeder het dialect is blijven spreken. Na de lagere school ging ze naar de h.b.s., dat was het hoogste wat je je als onderwijzersdochter fatsoenshalve kon permitteren.
Lees verder